Archiv

Dlouhodobě mimořádné postavení si mezi ostatními studenty Institutu tvůrčí fotografie (ITF) Filozoficko-přírodovědecké fakulty udržují polští posluchači. A neplatí to pouze z pohledu na jejich vysoký počet. Mnohem podstatnější je jejich vlastní tvorba a organizátorské aktivity, které ve vztahu k ní vyvíjejí. Přímo čítankovým příkladem jsou studenti z Białystoku.

V rámci festivalu Białystok Interphoto teď připravili výstavu polských posluchačů ITF, jež 2. září společně zahájí umělecký ředitel festivalu Grzegorz Jarmocewicz a vedoucí ITF Vladimír Birgus. Ve výstavních prostorách (Hala Wystawowa) Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej bude soubor INSIDE/OUTSIDE, jehož přípravu podpořilo České centrum ve Varšavě, představen až do konce září.

Vystoupení polských studentů ITF jsou v jejich rodné zemi spojována pokaždé se značným očekáváním, která se naplňují jak intenzitou zájmu návštěvníků, tak mediálního ohlasu. Máme dosud v paměti výjimečný počin z jara 2010 v podobě výstavy v Galerii Rondo Sztuki v centru Katovic, kterou pořádající a prezentující se polští posluchači ITF věnovali Piotru Szymonovi (1957-2005), jenž většinu z nich na studia do Opavy přivedl. Sám byl jedním z prvních polských absolventů magisterského studia na ITF, kde poté působil i pedagogicky (dnes ho v tomto ohledu následuje Rafał Milach). P. Szymon se do historie Slezské univerzity (SU) zapsal jako autor cyklu Kalwaria Zebrzydowska, v němž zachytil atmosféru poutí poblíž Wadowic, rodiště papeže Jana Pavla II. Fotografie z něj posloužily též jako oficiální dar při předání Zlaté medaile SU papeži v červnu 1999. Za přípravu tohoto daru, jenž se stal součástí sbírek vatikánských paláců, byl P. Szymon v únoru 2000 oceněn Bronzovou medailí SU.

Přes svou ojedinělost není P. Szymon jediným polským studentem či absolventem ITF, kdo by si v této souvislosti nezasluhoval samostatnou zmínku. Podstatně mladší Tomasz Lazar (1985) ze Szczecina získal vloni druhou cenu v kategorii „Lidé ve zprávách“ v nejprestižnější světové novinářské soutěži World Press Photo. O rok dříve se Tomasz Wiech z Krakova stal finalistou Leica Oskar Barnack Award. Tento úspěch tak přiřadil k 3. ceně z World Press Photo z roku 2009. Absolutní vítězství v soutěži Evropské unie Breaking Stereotypes si v roce 2007 odnesl Krzysztof Gołuch z Knurówa.

Svébytným fenoménem polské fotografie je již vzpomenutý Rafał Milach (1978). Rodák z Gliwic, který bakalářské studium na ITF absolvoval právě před deseti lety (v současnosti je tu posluchačem doktorského studia a společně s ním též jeho krajané Krzysztof Szewczyk z Katovic a Krzysztof Wlodek z Krakova), triumfoval ve World Press Photo v únoru 2008, kdy se v kategorii Umění těšil z prvenství za cyklus snímků Mizející cirkus z prostředí někdejšího cirkusového městečka Julinek. Nejlepšími absolventy ITF se v letech 2006 a 2007 stali Grzegorz Klatka a Andrzej Kramarz, v jedinečného tvůrce se vypracoval i Arkadiusz Gola působící v Zabrze, v Opavě dobře známý svou výstavou „Hraniční stavy“ konanou v červnu 2011 v Galerii Gottfrei.

Pokud jde konkrétně o kulturně čilý Białystok, studuje nyní na ITF hned několik posluchačů z tohoto města, v němž se setkávají a prolínají aktuální tendence polské, litevské, běloruské i ukrajinské fotografie. Marcel Borowski, Katarzyna Hanusz-Oleksy, Artur Reszko… Proč studium v Opavě mladé fotografy z poměrně vzdáleného města ležícího takřka na polsko-běloruských hranicích přitahuje? „Jednak má už naše pracoviště velmi dobrý zvuk v celém Polsku, jednak jsme právě v Białystoku při četných cestách do Litvy objevili živnou půdu pro ony kulturní proudy, které jsou z hlediska tvůrčí diskuse i ve výtvarném umění tak potřebné,“ nabízí odpověď prof. PhDr. Vladimír Birgus a těší se z toho, že o jeho Institutu, a samozřejmě SU, se bude v nástupu do nového akademického roku znovu v pozitivním smyslu mluvit.

Foto: Mgr. BcA. Rafał Milach (pedagog a posluchač doktorského studia na ITF)- Mizející cirkus 3 z cyklu oceněného na World Press Photo 2007.

program festivalu Bialystok:
www. interphoto.pl

Marta Cieslikowska, This Tooth Back,second year, 2013 Anna Grzelewska, Julia Wanabe, (second year), 2012 Agnieszka Michalak, Untitled, 2012 (first year) Kamila Rokicka,  First Person Singular,bachelor s degree final project, 2013 Katarzyna Hanusz Oleksy, Inna  -The Other, first year, 20123_1rocnik

INSIDE / OUTSIDE
Polscy studenci Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie
Tradycja studiowania na czeskich uczelniach jest u Polaków bardzo długa. Już na najstarszym uniwersytecie środkowoeuropejskim, założonym w 1348 roku w Pradze przez cesarza Karola IV, znaczną grupę studentów stanowili Polacy. Również na czeskich szkołach artystycznych studiowało kilkoro znakomitych artystów polskich, takich jak rzeźbiarka Alina Szapocznikow, która wkrótce po wojnie była studentką Josefa Wagnera w Wyższej Szkole Rzemiosł Artystycznych w Pradze albo reżyserka filmowa Agnieszka Holland, która w dobie Praskiej Wiosny i jej gwałtownego końca studiowała na praskiej FAMU (a niedawno nakręciła jeden z najlepszych czeskich filmów ostatnich lat - Gorejący krzew). Jednak na żadnej z czeskich szkół artystycznych Polacy nie tworzyli, ani nie tworzą, tak wielkiego odsetku studentów studium licencjackiego, magisterskiego i doktorskiego jak w Instytucie Twórczej Fotografii Wydziału Filozoficzno-Przyrodoznawczego Uniwersytetu Śląskiego w Opawie. Wkrótce po założeniu w 1990 roku (w tym czasie ITF był, obok praskiej Katedry Fotografii FAMU i Katedry Fotografii Wyższej Szkoły Sztuki i Grafiki Książkowej w Lipsku, dopiero trzecią samodzielną katedrą fotograficzną w całym bloku posowieckim) dotyczyło to jednego lub dwóch polskich studentów na roku, podczas kiedy dziś Polacy stanowią w przybliżeniu jedną trzecią wszystkich studentów, a ponadto wśród pedagogów pracuje już od dwóch lat pierwszy Polak – Rafał Milach. Wielu polskich absolwentów i studentów naszej szkoły odnosi znaczące sukcesy w Polsce i za granicą nie tylko w roli znakomitych fotografów, wnoszących istotny wkład w zasadnicze przeobrażenia polskiej twórczości fotograficznej, ale także jako dyrektorzy galerii fotograficznych, organizatorzy festiwali, pedagodzy szkół wyższych i średnich, naczelni redaktorzy gazet i czasopism, wydawcy i autorzy książek, teoretycy i publicyści. Spośród nich wszystkich warto przypomnieć przykładowo, oprócz wymienionego już Rafała Milacha, takie nazwiska jak Piotr Szymon, Kuba Dąbrowski, Andrzej Kramarz, Grzegorz Dąbrowski, Mariusz Forecki, Grzegorz Klatka, Anna Sielska, Magdalena Sokalska, Michał Łuczak, Adam Tuchliński, Paweł Supernak, Bartek Pogoda, Szymon Szcześniak, Filip Zawada, Arkadiusz Gola, Krzysztof Gołuch, Katarzyna Sagatowska, Marcin Grabowiecki, Krzysztof Kowalczyk, Krzysztof Szewczyk, Tomasz Wiech, Anna Orłowska, Rafał Siderski, Kamila Rokicka, Anna Grzelewska, Artur Willmann i wielu innych.
Niejeden spośród nich pochodzi z Białegostoku. Dlatego jest nam przyjemnie, że właśnie w tym mieście możemy zaprezentować na festiwalu INTERPHOTO wystawę prac aktualnych polskich studentów i niedawnych absolwentów ITF. Jak sugeruje tytuł INSIDE / OUTSIDE, pokazuje ona głównie dwa rodzaje prac, które wśród polskich studentów i świeżych absolwentów naszej szkoły są bardzo rozpowszechnione: z jednej strony fotografie o tematyce świata wewnętrznego, autorskiej autorefleksji, intymności, rodziny i przyjaciół oraz, z drugiej strony, nowoczesne, często zdecydowanie subiektywnie rozumiane dokumenty świata zewnętrznego. Pomimo, iż chodzi o stosunkowo obszerną wystawę, w rzeczywistości jest to zaledwie skromny wybór twórczości naszych polskich studentów. Cieszymy się, że nasza szkoła może wspomagać dobre relacje dwóch narodów, które, jak w swoich dziełach świetnie ukazuje Mariusz Szczygieł, są tak bliskie i tak odległe.

Vladimír Birgus

Institut tvůrčí fotografie FPF Slezské univerzity v Opavě
Bezručovo nám. 13
CZ 746 01 Opava
Tel. 00420-553684385
www.itf.cz, www.photorevue.com

Kurator wystawy: Vladimír Birgus
Współpraca: Václav Podestát, Tomáš Posuch, Jiří Siostrzonek, Petr Vilgus
Wystawa została przygotowana we współpracy z Czeskim Centrum w Warszawie

tłumaczenie z języka czeskiego: Krzysztof Dackiewicz